Yürürlükteki SGK Teşvikleri

YÜRÜRLÜKTEKİ SGK TEŞVİKLERİ

Bu yazımızda çeşitli tarihlerde yürürlüğe konulan istihdam  teşvik ve desteklerinden konunun özetlenmesi ve istihdamın arttırılması amacıyla getirilen SGP ile ilgili teşvik ve desteklerden bahsetmeye çalışacağız.

SGK Primi İşveren Payında Beş Puanlık İndirim

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (13.11.2008/2008–93) ,

-  01.10.2008 -  5510 Sayılı Kanun 81. Madde ile süresiz olarak yürürlüğe girmiştir.

Özel Sektör İşyerlerince;  5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin (ı) bendine göre; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranının işveren hissesine ait kısmından yapılması öngörülen beş puanlık indirimden, bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işyeri işverenlerince faydalanmakta olup,  Resmi nitelikteki işyerleri için indirimden yararlanılması mümkün değildir.

6111 sayılı Kanun’la 5510 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikle; gerek diğer bir prim desteği kapsamına, gerekse beş puanlık prim desteği kapsamına giren bir sigortalı için, ilgili kanunda mükerrer yararlanılamayacağı hususunda bir düzenleme bulunmayan hallerde, aynı dönemde aynı sigortalı için iki ayrı kanunda öngörülen prim desteklerinden yararlanılması olanaklı hale getirilmiştir. Bu durumda, her iki destek kapsamına giren sigortalılardan dolayı öncelikle beş puanlık prim desteğinden, ardından diğer kanunda öngörülen destekten yararlanılabilecektir.

Özürlü İstihdamı Destekleri

- 4857 sayılı İş Kanunu madde: 30 (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı Kanunla değişik)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (19.08.2008/2008–77)

İstihdam edilen özürlülere ilişkin sigorta primi desteğinden, 50 kişiyi geçen özel sektör işverenlerince çalıştırılan özürlü sigortalılardan prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hissesinin tamamından  dolayı yararlanılabilmektedir.

Kamu işyerlerinde (genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile bunlara bağlı işletmeler, sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan işyerleri ve diğer kamu işyerlerinde) çalıştırılan özürlü sigortalılar için, teşvikinden yararlanılması mümkün değildir.

Kontenjan Fazlası Özürlü İşçi İstihdam Destekleri

Son olarak 6518 sayılı Kanunun 58. Maddesi ile 4857 sayılı Kanunun 30. Maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “ yüzde ellisi” ibaresi, “tamamı” şeklinde değiştirilmiştir. Bu değişiklik neticesinde, gerek kontenjan fazlası engelli çalıştıran işverenlerin, gerekse engelli çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları her bir engelli için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hissesinin daha önce % 50’si hazinece karşılanmakta iken, son değişiklik sonrası artık tamamı hazinece karşılanacaktır.

Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun geçici madde 7)

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu geçici madde: 7 (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı Kanunla değişik)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (01.08.2008/2008–73)

Destek kapsamına; 01.07.2008 tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu tarihten önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak, aynı tarihten itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar girmektedir. Yani; 01.07.2008-30.06.2009 tarihleri arasında işe alınanlar dolayısıyla 5 yıl süre ile faydalanılacaktır.

Bu teşvik 01.07.2014 tarihi itibari ile sona ermiş olacaktır.

4447 sayılı kanun’un geçici 7. Maddesinde düzenlenen sigorta primi desteğinden yararlanabilmek için;

- Sigortalının işe giriş tarihi itibariyle, erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması,

- Sigortalının, Ocak 2008 – Haziran 2008 aylarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,

- Sigortalının, 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınmış olması,

- Sigortalının, fiilen çalışması,

- İşyerinin ilave istihdam koşulunu sağlamış olması,

- Kapsama giren sigortalılara ilişkin 4447 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde verilmiş olması,

- Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmın tamamının ödenmesi gerekmektedir.

4447 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinde öngörülen şartları taşıyan sigortalıların işe girdiği tarihten itibaren prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden işveren hissesi sigorta priminin;

- Birinci yıl için yüzde yüzü,

- İkinci yıl için yüzde sekseni,

- Üçüncü yıl için yüzde altmışı,

- Dördüncü yıl için yüzde kırkı,

- Beşinci yıl için yüzde yirmisi,  işsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.

- Mevcut bir işyerinin kapatılarak, değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde teşvik uygulanmamaktadır.

- İlişkili şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulanmamaktadır.

Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun geçici madde 10)

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu geçici madde: 10 (13.02.2011 tarih ve 6111 sayılı Kanunla değişik)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (07.06.2011/2011–4)

İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 10. maddede yer alan destekten yararlanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:

- Sigortalının 01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olması

- Sigortalının 18 yaşından büyük olması

- Sigortalının işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Kurumumuza verilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması

- Sigortalının fiilen çalışması

- İşyerinin özel sektör işverenlerine ait olması

- Sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması

- İşyerinin yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması

- Aylık prim ve hizmet belgesinin Kurumumuza yasal süresi içinde gönderilmesi

- Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.

5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançlar üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesine ait tutarı, işe alınan tarihten itibaren işsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.

Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanma süresi, kapsama giren sigortalının yaşına, mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen iş gücü yetiştirme kursunu bitirip bitirmediğine, Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olup olmadığına göre belirlenmektedir.

Bu teşvikten yararlanma süresi şöyle olacaktır.

A-    18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadın sigortalılar için,

• Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılanlardan Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı 48 ay

• Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup bu alanda Türkiye İş Kurumundan işe alınanlar  54 ay

• Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı 36 ay

• Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü

yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla Türkiye İş Kurumundan alınanlar  42 ay

• Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz

olmayanlardan dolayı 24 ay

• Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak Türkiye İş Kurumundan işe alınanlar  30 ay 

B-    29 yaşından büyük erkek sigortalılar yönünden;

• Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak  kaydıyla Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı 24 ay

• Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla Türkiye İş Kurumundan alınanlar  30 ay

• Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak Türkiye İş Kurumundan İşe alınanlar  6 ay

Ayrıca 29 yaşını doldurmuş olup olmadığına bakılmaksızın;

• 01.03.2011 tarihinden sonra işe alınan ve işe alındıktan sonra mesleki yeterlilik belgesi alan,mesleki ve teknik eğitim bitiren sigortalılar  12 ay yararlanacaktır.

Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun madde 50)

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu  madde: 50 (01.10.2009)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (12.04.2009/2009–149)

Destek kapsamına;  01.10.2009 ve bu tarihten itibaren işe alınan ve işe giriş itibariyle işsizlik ödeneğine hak kazanmış olan işsizlik ödeneğine hak kazanmış çalışanlar girmektedir. İşçi ve İşveren hissesinin tamamı (Kısa vadelilerin sadece %1 ‘i ) SPEK alt sınırı üzerinden işsizlik sigortası süresi sonuna kadar faydalanılacaktır.

Bu destekten yararlanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:

Sigortalı Yönünden :

 -   01.10.2009 ve sonrasında işe alınmış olmak

 -   İşe giriş itibariyle işçinin işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması.

İşyeri Yönünden :

 -Sigortalının işe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak son altı aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olması.

-İşsizlik ödeneğine haz kazanmış olan sigortalının, bu ödeneğe hak kazanmadan önceki son çalıştığı işyeri haricindeki  bir işyerinde işe başlamış olması gerekmektedir.

       -  Ar-Ge ve Destek Personeli İstihdamı Teşvikleri

 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun madde: 3

- Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve denetim Yönetmeliği ile yürürlüğe girmiş olup,01.10.2008 tarihinden itibaren süresiz (AR-GE Projesi süresince ve maksimum 5 yıldır.)

Destek kapsamına;

- Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge personeli

- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan Ar-Ge personeli

- Ar-Ge personel sayısının yüzde onunu aşmamak kaydıyla destek personeli girmektedir.Kapsamdaki çalışanlar için destekten yararlanabilmek için, 5746 sayılı Kanun türü seçilerek düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde Kuruma verilmesi gerekmektedir.

5746 sayılı Kanun kapsamına giren sigortalıların, kapsama giren çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin, bu işyerlerinde fiilen çalışan ve ücretleri gelir vergisinden istisna tutulan personelin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konan ödenekten karşılanmaktadır.

Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstihdamı Teşvikleri

Şuan yürürlükte iki ayrı Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstihdam teşviki bulunmaktadır.

Birincisi ;

- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ek madde: 2 (5921 sayılı Kanun’la eklenen madde)

- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (29.06.2011/2011-54)

Bu teşvikte destek kapsamı : Sigorta primi işveren hissesi desteğinden, Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı (yatırımın yapıldığı) işyerlerinden dolayı yararlanılabilmektedir.

Destekten, büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;

- Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,

- Diğer yatırımlarda yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsellik özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen sigortalılardan dolayı yararlanılabilir.

Destek kapsamına giren personele ödenen ücretlerde, destekten yararlanabilmek için;

- Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması/ yeniden yapılandırılmış veya tecil ve taksitlendirilmiş olması,

- 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

- Aylık prim ve hizmet belgelerinin 25510 no.lu kanun numarası seçilerek yasal süresi içinde Kuruma gönderilmesi,

- Sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.

Kapsama giren personel için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, yatırım yapılan bölge ve sektöre bağlı olarak belli bir süre Hazine tarafından karşılanabilmektedir.

İkincisi ise ;

-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Ek 2 nci maddesi, 15/6/2012 tarihli ve 28324 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32 nci maddesi.

-Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (22.08.2012/2012-30)

“15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki  kararlar çerçevesinde düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarla istihdam edilen sigortalılar için, 81 inci maddede sayılan ve 82 nci madde uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin; işveren hisselerinin tamamına veya Bakanlar Kurulunca istatistikî bölge birimleri sınıflandırması, kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınmak suretiyle belirlenen illerde işveren hisseleri ile birlikte sigortalı hisselerinin tamamına kadar olan kısmı Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanır.

Primlerin Ekonomi Bakanlığınca karşılanabilmesi için işverenlerce, çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmesi ve Ekonomi Bakanlığınca karşılanmayan tutarın yasal süresi içinde ödenmiş olması şarttır.

Sigorta Prim Desteği Kapsamına Giren İşletmeler

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın,

-12 nci maddesinin birinci fıkrasına istinaden büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenerek desteklenen işletmeler sigorta primi işveren hissesi desteğinden,

-13 üncü maddesinin birinci fıkrasına istinaden 6 ncı bölgede; büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenerek desteklenen işletmeler sigorta primi işveren hissesi desteğine ilave olarak ayrıca sigorta primi (işçi hissesi) desteğinden yararlanabileceklerdir.

İşletme sahiplerinin söz konusu destekten yararlanabilmeleri için, Ekonomi Bakanlığınca düzenlenmiş teşvik belgelerinin 1/1/2012 tarihinden sonra almış olmaları, teşvik belgesi üzerinde ”sigorta primi işveren hissesi desteği” veya “sigorta primi desteği” nin destek unsurları arasında yer alması ve aynı zamanda bu belgelerin yine Ekonomi Bakanlığınca tamamlama vizesinin de yapılmış olması gerekmektedir.

Teşvik belgesinin 1/1/2012 tarihinden önce alınmış olması durumunda ise tamamlama vizesi 1/1/2012 tarihinden sonra yapılmış olsa dahi, sigorta prim desteğinden 2012/1 sayılı Tebliğ hükümleri doğrultusunda değil, 2009/1 sayılı Tebliğ hükümleri doğrultusunda yararlanılabilecektir.

 Sigorta prim desteğinden;

 a) Komple yeni yatırımlar teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,

b) Diğer yatırım cinslerinde ise mevcut sigortalılara ilave olarak işe alınan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.

Tamamlama vizesi yapılmış olan işyerlerinden 1, 2, 3, 4 ve 5 inci bölgelerde kurulu bulunan işyerleri ile hangi bölgede kurulu olduğu üzerinde durulmaksızın gemi inşa yatırımlarına ilişkin işyerlerinde çalışan ve destek kapsamına giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 16322 sayılı,

- Tamamlama vizesi yapılmış olan işyerlerinden 6 ncı bölgede kurulu bulunan işyerlerinde çalışan ve destek kapsamına giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 26322 sayılı kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

-       N O T  :  SGK teşvikleri kapsamında özetlemeye çalıştığımız bu konularda uygulama yapılırken ilgili mevzuatların incelenmesi yerinde olacaktır.